صفرتاصد چگونگی استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی در مشهد| باید و نباید‌های «بایدو»

مرتضی اخوان | شهرآرانیوز؛ «ارتقای کمی و کیفی حمل‌ونقل عمومی، ترویج و توسعه دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی.» این مهم‌ترین اهدافی است که بنا به گفته روزنامه واشنگتن‌پست، پویش ملی بریتانیا در سال ۱۹۹۷ از سوی انجمن حمل‌ونقل محیط زیست برای روز بدون خودرو که همانا به یک روز جهانی بدل شده، تدوین و طراحی شده است. هدفی که امروز یک هدف جهانی شده است و در سراسر دنیا روز‌های خاصی را برای این مهم با نام‌های متفاوتی مثل «روز هوای پاک»، «روز بدون خودرو»، «روز دوچرخه» و... نام‌گذاری کرده‌اند.

دراین‌میان، در کشور ما هم چندسالی می‌شود که به این مسئله بیشتر توجه شده است و در شهر‌های مختلف شهرداری‌ها برای ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری در راستای فراهم‌کردن امکانات لازم دوچرخه‌سواری شهروندان اقدام می‌کنند. مشهد به‌عنوان یکی از پیش‌گامان این مهم، چندسالی می‌شود که با دراختیارگذاشتن دوچرخه‌های اشتراکی سعی کرده است بستر فرهنگی مناسبی برای این مهم ایجاد کند. حالا در فصل تازه این حرکت، دوچرخه‌های اشتراکی «بایدو» موقعیت جدیدی را پیش‌روی شهروندان شهر بهشت برای بهره‌مندی از سلامت جسم و هوای پاک، فراهم آورده است.

«بایدو» شناسی در چند خط

ایستگاه‌های دوچرخه‌های اشتراکی مشهد تا چندی پیش میزبان دوچرخه‌هایی زردرنگ بود که به‌دلیل استانداردنبودن، فرسودگی و مشکلات سامانه استفاده، با اقبال چندانی از سوی شهروندان همراه نشد. به همین دلیل، مدیریت شهری با تغییر ساختاری و جدی این دوچرخه و استفاده از دوچرخه‌های سبزرنگ، هوشمند و استاندارد جدید که در شهر دیده می‌شوند، کیفیت این محصول را اصلاح کرده است. اگرچه همین حالا هم باز شهروندان در استفاده از «بایدو» با مشکلاتی جدی روبه‌رو هستند که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد. با این‌همه، می‌توان به‌جرئت گفت «بایدو» فصل تازه‌ای پیش‌روی شهروندان، برای استفاده از این دوچرخه‌هاست.

همه امکانات دوچرخه‌های اشتراکی

۱۲۳ ایستگاه فعال دوچرخه‌های اشتراکی بایدو در شهر روی نقشه تعبیه‌شده در اپلیکیشن «شهرمن» دیده می‌شود. ایستگاه‌هایی که بیش از پانصد دوچرخه در آن‌ها وجود دارد و به‌جز دوازده ایستگاه که ساعت کاری ۶ صبح تا ۸ عصر دارند، سایر ایستگاه‌ها ۲۴ ساعته در اختیار شهروندان هستند. از نکات ویژه این دوچرخه‌ها علاوه بر نوبودن، دنده‌ای‌بودن و استاندارد‌هایی است که پذیرفته‌شده هیئت دوچرخه‌سواری مشهد است و می‌توان به هوشمندی آن‌ها نیز اشاره کرد. نصب جی‌پی‌اس روی دوچرخه‌ها نیز موجب تشخیص سرقت آن می‌شود. همچنین صفحه‌های خورشیدی که در سبد بایدو قرار دارند، موجب می‌شود با استفاده از نور خورشید این دوچرخه‌ها به‌صورت اتوماتیک شارژ شوند. وجود جعبه ابزار در هر ایستگاه برای تعمیر دوچرخه‌ها به‌دست خود افراد هم از امکانات دیگری است که فراهم شده است.

۲ درگاه و استفاده تمام‌هوشمند

شهروندان علاقه‌مند به دوچرخه‌سواری می‌توانند برای استفاده بایدو از طریق دو درگاه اقدام کنند؛ مراجعه به اپلیکیشن «شهرمن» یا بهره‌مندی از نسخه تحت‌وب به‌نشانی bike.mashhad.ir. بدین شکل که ابتدا با ورود به این سامانه و پرداخت ۵۰ هزار تومان که ۲۰ هزار تومان آن بابت بیمه ورزشی و ۳۰ هزار تومان به‌عنوان ودیعه است، نام‌نویسی می‌کنند. کاربر هر زمان که دیگر تمایلی به استفاده از این طرح نداشت، می‌تواند با زدن گزینه لغو مبلغ ۳۰ هزار تومان ودیعه را پس بگیرد. مشخصات لازم برای ثبت‌نام در بایدو فقط نام و نام‌خانوادگی، تاریخ تولد و کدملی است. البته کاربر باید یک عکس سلفی با دردست‌داشتن کارت‌ملی را هم در محل ثبت‌نام الصاق کند. هزینه استفاده از دوچرخه‌‎های اشتراکی اکنون هر نیم‌ساعت هزار تومان است.

مشکلات شهروندی استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی

بایدو فرصتی تازه برای شهروندان است تا در راستای هدف جسم سالم و هوای پاک، قدم‌هایی مؤثر برای این فرهنگ‌سازی بردارند، اما حقیقت آن است که هنوز برخی نواقص و مشکلات پیش‌روی شهروندان قرار دارد که موجب می‌شود اقبال کمی به استفاده از این دوچرخه‌ها داشته باشند. صادق بشیری از شهروندانی است که از این دوچرخه‌ها استفاده کرده است و در بیان مشکلات این طرح می‌گوید: «واقعیت این است که شیوه تمام‌الکترونیکی استفاده از این دوچرخه‌ها و اینکه مثل قبل این ایستگاه‌ها متصدی ندارد، خودش برای خیلی از شهروندان مشکل‌ساز است.»

وی می‌افزاید: «البته اسکن کد کیوآر یا واردکردن کد چهاررقمی دوچرخه‌ها برای بازشدن قفل، خودش باز مسیری است که برای خیلی از شهروندان هنوز جا نیفتاده است و نمی‌توانند از آن استفاده کنند.» سعید مشکات هم از بازه سنی استفاده‌کنندگان گله می‌کند و می‌گوید: «من شانزده‌ساله‌ام و دوست دارم از این دوچرخه‌ها استفاده کنم، ولی فقط برای هجده سال به بالاست. شاید برای بچه‌های کمتر از ۱۰ سال مناسب نباشد، اما فکر نمی‌کنم برای بچه‌هایی در سن‌وسال من مشکلی وجود داشته باشد.»

نادر فلاحتی هم به مسئله دیگری اشاره می‌کند و می‌گوید: «در قوانین استفاده از دوچرخه‌ها آمده دوچرخه را هیچ‌جایی به‌جز ایستگاه نباید پارک کنیم! این‌طور که فایده ندارد. مگر قرار است فقط ایستگاه تا ایستگاه برویم. شاید بخواهیم این وسط خریدی برویم.

به‌نظرم این مسئله موجب می‌شود خیلی کمتر از این دوچرخه‌ها استفاده شود.» صحرا رمضانی هم به مسئله ممنوعیت استفاده از بایدو برای بانوان در شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: «می‌گویند فقط در پارک بانوان می‌توانید از بایدو استفاده کنید! چه فرقی دارد. الان مگر بانوان در شهر از دوچرخه استفاده نمی‌کنند که حالا می‌گویند بایدو را به بانوان نمی‌‎دهیم! اگر کلا دوچرخه‌سواری بانوان ممنوع بود، یک چیزی، اما وقتی در شهر می‌بینیم آن کسی که خودش دوچرخه شخصی دارد، درحال دوچرخه‌سواری است، آدم دلش می‌سوزد.»